„Marianna straciła głos – może od tego wszystko się zaczęło?” – tym zdaniem rozpoczyna się powieść pt. „Zguba” Natalii Szostak. To debiut tej znanej dziennikarki, recenzentki i felietonistki „Książek. Magazynu do czytania”.
Autorka snuje opowieść o trzech kobietach: 60‑letniej Alicji, jej synowej 36‑letniej Hance i wnuczce prawie 15‑letniej Mariannie, a także o Frajdzie, suczce ze schroniska. Można by powiedzieć – idąc bardzo na skróty – że to babska powieść, dobra do czytania w czasie wakacji. Dobra, aby przyjrzeć się sobie bez względu na to, na jakim jest się etapie życia; bo albo byliśmy nastolatkami, albo zaraz będziemy zabieganymi dorosłymi, albo poznamy smak życia na emeryturze.
Nie to chyba jednak jest osią tej dość prostej historii – chociaż portrety trzech bohaterek są momentami wyjątkowo wiarygodne i widać, że autorka wie, co kłębi się w sercach każdej z kobiet. I to jest na pewno najmocniejsza zaleta tej powieści, chociaż najważniejsza jest tu chyba przede wszystkim tytułowa zguba.
Wszyscy bohaterowie tej powieści – bo jest jeszcze Grzesiek, syn Alicji i jego syn 11‑letni Kuba – coś gubią, tracą bo… no właśnie, o tym trzeba przeczytać, być może każdy z czytelników dostrzeże coś innego, ale w tym właśnie będzie się kryć wartość tej książki. Gubimy relacje, rozumienie innych, ich zaufanie, własne marzenia… ale przecież niekoniecznie nieodwołalnie. Wiele z tych „utraceń i zgub” jest możliwych do odzyskania.
Generalnie powieść to portret rozpadu rodziny nuklearnej, awansu społecznego kobiet, samotności nastolatek oraz kryzysu męskości. Trzeba też dodać, że niewątpliwie jednym z najpiękniejszych wątków tej historii jest opowieść o Frajdzie, suczce, której związek z Marianną to zdecydowanie jedyna w pełni zdrowa relacja w całej książce. I ta miłość między psem i człowiekiem dodaje otuchy.
„Wzruszający motyw Frajdy, osoby nieludzkiej, łączy delikatną nitką miłości, odpowiedzialności i odwagi ten rozsypujący się rodzinny świat rzeczy utraconych na zawsze” – napisała Joanna Bator.
Anna Augustowska
Natalia Szostak, „Zguba”, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2023.