Szacuje się, że migrena – uważana za chorobą całego życia – występuje u ponad 1 miliarda osób w populacji ogólnej (częściej u kobiet) i należy do czołówki chorób obniżających jakość życia oraz powodujących czasową niepełnosprawność.
W Lublinie ruszają badania nad tą dolegliwością.
– Migrena znana jest medycynie od wieków a mimo to wciąż nie umiemy określić co jest jej przyczyną i mimo wielu dostępnych leków antymigrenowych pacjenci nie zawsze czują ulgę – mówią naukowczynie z Uniwersytetu Medycznego w Lublina prof. Krystyna Mitosek-Szewczyk z Kliniki Neurologii Dziecięcej oraz prof. Katarzyna Nowomiejska z Kliniki Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej, które rozpoczęły badania osób cierpiących na migrenę bez aury oraz migrenę z aurą.
– Kompleksowe dwutorowe badania migrenowców – prowadzone jednocześnie przez neurologa i okulistę – które zaplanowałyśmy, nie były dotąd prowadzone. Nie natrafiłam na takie w światowej literaturze – mówi prof. Katarzyna Nowomiejska.
Lubelski projekt badawczy prowadzony jest w ramach grantu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie DS 178 „Ocena struktury i funkcji siatkówki u pacjentów ze schorzeniami neurorozwojowymi”. Wyniki badania powinny dostarczyć nowych informacji, które pozwolą lepiej diagnozować i leczyć pacjentów.
Podstępna migrena
Migrena nie jedno ma imię a jej przebieg różni się w zależności od płci i wieku pacjentów. Generalnie jednak wyróżnia się dwie główne postaci kliniczne migreny: migrenę bez aury i z aurąy. Inne rodzaje migreny stwierdza się rzadziej.
Podczas napadu migreny dochodzi o nadmiernego rozszerzenia naczyń mózgowych, głównie pajęczynówki, znajdujących się w stanie jałowego zapalenia wywołanego uwalnianiem z zakończeń nerwowych neuropeptydów, w tym peptydu związanego z genem kalcytotniny (CGRP), substnacji P, neurokininyA i tlenku azotu – wyjaśnia prof. Adam Stepień z Kliniki Neurologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie – dodając, że wiele badań wskazuje na aktywną rolę pnia mózgu w początkowej fazie migreny. – Znajdujące się w nim ośrodki są integralną składową układu nocyceptywnego. Inicjują zmianę aktywności neuronalnej i naczyniowej w mózgu nazywaną rozprzestrzeniającą się korową depolaryzacją (CSD- cortical spreading depression).
– Migrena jest jednym z najczęściej występujących schorzeń neurologicznych na świecie. Dotyczy około 1 miliarda osób, a przede wszystkim kobiet – mówi profesor Krystyna Mitosek-Szewczyk. – W trakcie ataku migrenowego większości osób, nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Ból głowy, jednostronny u dorosłych i obustronny u dzoeci, nadwrażliwość na światło, zapach i dźwięk, do tego często nudności, wymioty i strasznie ciężki, pulsujący ból głowy – to wszystko sprawia że pacjent nie jest w stanie wykonywać nawet zwykłych codziennych czynności nie mówiąc już o pracy zawodowej – wyjaśnia prof. Mitosek-Szewczyk.
Tomografia optyczna
Jednym z objawów, który wyraźnie odróżnia migrenę od innych bólów głowy są objawy ze strony narządu wzroku tzw. mroczki czy plamy w polu widzenia, błyski i zniekształcenia w widzeniu. – Te objawy zwykle poprzedzają atak bólu, są przejściowe i w podstawowym badaniu okulistycznym nie stwierdzamy nieprawidłowości – wyjaśnia prof. Katarzyna Nowomiejska. – Ponieważ jednak objawy ze strony wzroku są częste u osób z migreną i bardzo dotkliwe powstaje pytanie jakie jest ich podłoże?. Dlaczego i skąd wynikają? Stąd pomysł aby dokładnie zbadać siatkówkę oka tych pacjentów.
Zostanie do tego wykorzystana optyczna koherentna tomografia (OCT) z opcją angio, czyli opcją naczyniową. Nowoczesne urządzenie którym dysponujemy pozwoli dokładnie obejrzeć nawet najdrobniejsze naczynia siatkówki i zbadać przepływ krwinek, co do niedawna było niemożliwe bo nie dysponowaliśmy takim sprzętem. Badanie jest bezinwazyjne – wyjaśnia prof. Nowomiejska.
Jedna z teorii na temat przyczyn migreny zakłada, że ból jest wynikiem skurczu naczyń w mózgu. A siatkówka w oku jest częścią drogi wzrokowej ośrodkowego układu nerwowego należy więc dokładnie zbadać stan i gęstość drobnych naczyń siatkówki. Być może zostaną znalezione powiązania co w przyszłości umożliwi wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Za nim jednak osoba z migreną trafi do okulisty będzie dokładnie przebadana przez neurologów. – Musimy mieć pewność, że ból głowy na który skarży się chory to na pewno ból migrenowy. Chorzy często sądzą, że cierpią na migrenę a to może być ból o zupełnie innej etiologii np. ból głowy napięciowy albo wtórny ból głowy na przykład związany ze stanem zapalnym. Poza tym uczestnicy badania dostaną kwestionariusze dotyczące wpływu migreny na codzienne funkcjonowanie a także dzienniczek, w którym będą odnotowywać kolejne ataki migreny. Będą też mieli wykonany rezonans głowy – mówi prof. Mitosek-Szewczyk – Dopiero po tym będą kierowani na badanie okulistyczne.
Na badania już zgłosiło się ponad 100 osób; to zarówno dorośli jak i dzieci od 6. roku życia. Zainteresowani nadal mogą kontaktować się mailowo: migrena@umlub.pl i zgłaszać swój udział.
Anna Augustowska