Badacze, którzy przeanalizowali setki artykułów naukowych, na przykład dotyczących COVID‑19 proponują, by w medycynie zrezygnować ze stosowania kategorii rasy. Wskazują, że coraz powszechniej stawia się tezę, że to rasizm – a nie rasa – stanowi jedną z przyczyn różnic w stanie zdrowia między ludźmi.
Kategorie rasy i etniczności należy zastąpić koncepcją urasowienia. Proponuje to dwójka naukowców – filozofów – dr Joanna Karolina Malinowska z UAM i prof. UJ dr hab. Tomasz Żuradzki z Interdyscyplinarnego Centrum Etyki UJ (INCET). Zauważyli oni, że w literaturze medycznej kategorie rasy i etniczności bardzo często stosowane są nieprecyzyjnie i bez żadnego uzasadnienia, co m.in. może prowadzić do błędów w interpretacji danych.
Zajmujący się tym problemem przeanalizowali ponad setkę artykułów naukowych dotyczących COVID‑19, zawierających terminy: „race”, „ethnicity” lub „racial” oraz „gene”, „genetic” lub „genomic”. Naukowcy zrekonstruowali występujące w nich założenia teoretyczne dotyczące kategorii etnorasowych. Zauważyli, że w większości analizowanych publikacji nie przedstawiono żadnych definicji rasy i etniczności, a kategorii tych używano dla opisania bardzo różnorodnych kwestii (począwszy od różnic genetycznych, poprzez zróżnicowanie fizjologiczne, a skończywszy na nierównościach społecznych czy różnicach kulturowych).
– Aktualnie pod hasłem „rasa” i „etniczność” rozumie się całą masę bardzo różnorodnych czynników – mówi dr Malinowska w rozmowie z PAP Nauka w Polsce. – My proponujemy odejście od tej terminologii. Uważamy, że przy badaniu różnic w stanie zdrowia bardziej precyzyjną i adekwatną koncepcją jest urasowienie. W dużym skrócie, urasowieniem nazywamy procesy, w wyniku których ludzie są rozpoznawani (oraz sami się identyfikują) jako należący do określonej rasy.
W swojej najnowszej pracy opublikowanej w czasopiśmie „Synthese” Malinowska i Żuradzki argumentują, że ludzie mogą być urasawiani w różny sposób na kilku poziomach (filogenetycznym, epigenetycznym, fenotypowym, neuronalnym, środowiskowym i społeczno‑kulturowym). Czynniki występujące na każdym z tych poziomów (np. przekazywana z pokolenia na pokolenie trauma na poziomie epigenetycznym lub przebywanie w skażonym środowisku) mogą mieć rozmaity wpływ na stan ludzkiego zdrowia i powinny być analizowane przy użyciu odpowiednich dla danego poziomu narzędzi oraz kategorii.
(oprac. jkg)
2023-01-16
Zobacz również:
