W tym roku Nagrodę Nobla z medycyny przyznano za odkrycie mówiące o ewolucji człowieka. Akademia Szwedzka uhonorowała Svante Pääbo, który ze współpracownikami zsekwencjonował genom neandertalczyka. Naukowiec udowodnił, że geny te zostały wymieszane z genami homo sapiens.
W poniedziałek poznaliśmy tegorocznego laureata Nagrody Nobla uhonorowanego w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Tym razem to szwedzki biolog. Svante Pääbo i jego współpracownicy wykorzystali nowe metody selekcjonowania próbek genetycznych do badania DNA neandertalczyków. Pokonali przeszkody, bo DNA ulega modyfikacji chemicznej i rozpada na krótkie fragmenty. Po tysiącach lat pozostały ich tylko śladowe ilości a to , co pozostaje, jest masowo zanieczyszczone DNA bakterii i współczesnych ludzi.
Mimo to noblista i jego zespół udowodnili, że geny zostały wymieszane między neandertalczykiem i homo sapiens, co oznacza, że urodziło się dziecko z mieszanej pary. Po analizie DNA okazało się, że to siostrzana grupa, która wyodrębniła się z populacji neandertalskiej.
– Co ważne, Pääbo odkrył również, że nastąpił transfer genów z wymarłych człowiekowatych do homo sapiens po migracji z Afryki około 70 tys. lat temu. Ten starożytny przepływ genów do współczesnych ludzi ma dziś znaczenie fizjologiczne, na przykład wpływa na reakcję naszego układu odpornościowego na infekcje – napisano w uzasadnieniu przyznania nagrody.
Szwed zaczął pracę nad tym zagadnieniem jeszcze jako doktorant, a badania prowadził we współpracy z Allanem Wilsonem, pionierem w dziedzinie biologii ewolucyjnej. Poszukiwanie metod badań DNA trwało kilkadziesiąt lat.
W 2008 roku w jaskini Denisova w południowej części Syberii odkryto 40 000‑letni fragment kości palca. Kość zawierała wyjątkowo dobrze zachowane DNA, które zespół Pääbo zsekwencjonował. Wyniki wywołały sensację: sekwencja DNA była wyjątkowa w porównaniu ze wszystkimi znanymi sekwencjami neandertalczyków i współczesnych ludzi. Pääbo odkrył nieznanego wcześniej hominina, któremu nadano imię Denisova.
Badania Pääbo dały początek nowej dyscyplinie naukowej: paleogenomice.
(oprac. jkg)
Ilustracja: The Nobel Prize
2022-10-03
Zobacz również:
