Leczenie i rehabilitacja, ale też wsparcie

Zapowiedź utworzenia specjalistycznej kliniki rehabilitacji neurologicznej w ramach Katedry Rehabilitacji i Ortopedii PSK 4 w Lublinie przedstawił na spotkaniu z okazji Światowego Dnia Osób z Chorobą Parkinsona prof. Mirosław Jabłoński, który wziął udział w konferencji zorganizowanej na początku kwietnia br. przez lubelską Fundację na rzecz Chorych na Parkinsona.

– To bardzo dobra wiadomość dla wszystkich chorych – mówiła prezes Fundacji, Jagoda Pawłowska-Machajek.

Indywidualna rehabilitacja

Zadowolenia z nowych perspektyw nie kryli też obecni na konferencji neurolodzy.

– Co prawda, trudno wskazać konkretny termin uruchomienia kliniki rehabilitacji, ale z pewnością będzie on powiązany z datą otwarcia nowego bloku operacyjnego w PSK 4 w Lublinie, co nie tylko poszerzy bazę lokalową szpitala, ale stworzy też dużo większe możliwości leczenia rehabilitacyjnego dla pacjentów z chorobami neurologicznymi, także dla chorych z Parkinsonem – podkreślał prof. Konrad Rejdak z Kliniki Neurologii szpitala przy ul. Jaczewskiego w Lublinie.

Według danych, jakie przedstawiła dr Ewa Papuć z Kliniki Neurologii PSK 4, szacuje się, że w Lublinie i okolicy na chorobę Parkinsona choruje ok. 3 tysięcy osób. Większość to osoby po 65. roku życia, ale przybywa też osób młodszych.

W Polsce co roku chorobę Parkinsona stwierdza się aż u 8 tysięcy osób. Wraz ze starzeniem się populacji chorych będzie przybywać, mówiono w czasie spotkania. Już teraz w kraju zmaga się z tą chorobą ok. 70 tysięcy ludzi.

Komu znika dopamina

W chorobie Parkinsona komórki mózgu, wytwarzające dopaminę obumierają i w ten sposób zostaje zaburzony, a nawet przerwany, system wewnątrzmózgowych połączeń komunikacyjnych. Ponieważ mózg ma znaczne zdolności kompensacyjne, kliniczne objawy parkinsonowskie pojawiają się dopiero wówczas, gdy obumrze ok. 80% komórek wytwarzających dopaminę. Mimo, że choroba Parkinsona jest znana i badana już od początków XIX wieku, do dziś nie znamy przyczyny obumierania komórek dopaminowych.

Przełomem w leczeniu choroby Parkinsona stało się wprowadzenie do terapii pod koniec lat 60. lewodopy, co wraz z kolejnymi postępami w farmakoterapii i w leczeniu chirurgicznym znacznie poprawiło rokowania. Współczesne metody lecznicze pozwalają opóźnić o kilka lat wystąpienie nasilonych objawów choroby i poprawiają czas przeżycia chorych, jednak mimo tych osiągnięć leczenie farmakologiczne pozostaje nadal leczeniem objawowym i nie powstrzymuje dalszego postępu choroby. Lewodopa do dziś jest uznawana za tzw. złoty standard w leczeniu choroby Parkinsona. Jednak w miarę upływu czasu postępujący charakter choroby sprawia, że lewodopa staje się mniej skuteczna i coraz częściej u chorych pojawiają się okresy nasilenia objawów parkinsonowskich. Zmiany częstości podawania leku i wielkości dawki lewodopy mogą niekiedy zmniejszyć fluktuacje ruchowe. Również równoległe podawanie innych leków może poprawić skuteczność działania lewodopy. Do tych innych leków należą: inhibitory COMT, agoniści dopaminy.

Zabiegi neurochirurgiczne

Głęboka stymulacja mózgu (DBS) jest metodą leczenia polegającą na stymulacji mózgu, która umożliwia regulowaną, odwracalną terapię choroby Parkinsona. W leczeniu tą metodą wykorzystuje się wszczepione urządzenie podobne do rozrusznika serca. Dostarcza ono stymulację elektryczną do precyzyjnie określonych obszarów mózgu, co umożliwia lepsze działanie strukturom mózgu kontrolującym ruch.

– Zabiegi głębokiej stymulacji mózgu są wykonywane w Klinice Neurochirurgii UM w Lublinie u pacjentów, którzy uprzednio są kwalifikowani, a następnie prowadzeni przez specjalistów neurologów. Szacuje się, że kilkanaście-, kilkadziesiąt osób rocznie może skorzystać z tej metody leczenia. Warunkiem powodzenia jest właściwa kwalifikacja i dobór pacjentów oraz staranne prowadzenie po zabiegu – mówi prof. Konrad Rejdak.

Jakie są główne zalety tej metody? Przede wszystkim metoda ta stanowi alternatywę dla farmakoterapii, pozwala na zmniejszenie dawek leków i zapobiega powikłaniom leczenia. Wymaga to jednak kompleksowego współdziałania neurologów i neurochirurgów dla uzyskania najlepszych efektów. Inną metodą dla chorych, nie reagujących na konwencjonalne leczenie farmakologiczne, są zabiegi ablacyjne, które z reguły stosuje się u chorych z nasilonym drżeniem. Podczas tego zabiegu niszczony jest niewielki obszar struktury mózgu; osiąga się w ten sposób zmniejszenie drżenia u ok. 80–90% chorych.

– Choroba Parkinsona to problem zdrowotny, który pozostaje w sferze postępowania głównie w warunkach ambulatoryjnych. Jednak szczególnie na początku choroby należy dołożyć wszelkich starań. aby właściwie ją zdiagnozować i wykluczyć szereg schorzeń imitujących jej obraz kliniczny. W skali całego kraju, a nie tylko województwa, brakuje rozwiązań systemowych co do referencyjności ośrodków opieki medycznej. Taki właśnie model funkcjonuje w większości krajów europejskich i pozwala na koncentrację środków i infrastruktury dla zapewnienia optymalnej opieki medycznej dla konkretnych grup pacjentów z wybranymi schorzeniami. Do tego powinniśmy dążyć także w naszych warunkach – podkreśla prof. Rejdak.

Anna Augustowska

Działająca w Lublinie od roku Fundacja na Rzecz Chorych na Parkinsona zorganizowała w Lublinie, w dniach 9 – 11 kwietnia br. z okazji Światowego Dnia Osób z Chorobą Parkinsona kampanię informacyjną na temat tej choroby, możliwości jej leczenia, a także adresowaną głównie do rodzin i opiekunów chorych akcję informacyjną o możliwościach pomocy, rehabilitacji i wsparcia.

Więcej na temat fundacji na stronie www.stronaparkinsona.pl.