MEDCIUS 11/2011
Działalność lecznicza – wg ustawy o działalności leczniczej
W przypadkua wykonywania działalności leczniczej przez lekarza w ramach nowego rodzaju praktyki lekarskiej, t.j. praktyki wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem1 – odpowiedzialność za szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych, ponoszą solidarnie odpowiednio lekarz oraz podmiot leczniczy.
Istotą odpowiedzialności solidarnej w tym przypadku jest to, że wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia od obu dłużników łącznie lub od każdego z osobna, przy czym zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałego.
Tak więc, niezadowolony pacjent domagać się może np. odszkodowania osobno od lekarza i osobno od podmiotu leczniczego, ewentualnie jednocześnie od lekarza i od pomiotu. W przypadku, gdy jeden z tych dłużników solidarnych spełni świadczenie wobec pacjenta – może żądać jego zwrotu od drugiego współdłużnika (roszczenie regresowe) – w części uregulowanej wcześniejszą umową między nimi. Jeżeli łącząca ich umowa takich regulacji nie zawiera, zarówno lekarz jak i podmiot leczniczy będą odpowiedzialni za szkodę w częściach równych2.
Zupełnie inna, znacznie korzystniejsza pod tym względem, jest sytuacja lekarza zatrudnionego w podmiocie leczniczym na podstawie umowy o pracę. W tym przypadku odpowiedzialność za szkodę spowodowaną np. błędem w sztuce ponosi wobec pacjenta wyłącznie ten podmiot leczniczy (pracodawca). Odpowiedzialność lekarza natomiast ogranicza się do ewentualnego odszkodowania na rzecz pracodawcy (podmiotu leczniczego) w wysokości nieprzekraczającej jego trzymiesięcznego wynagrodzenia w tym podmiocie. Pełna odpowiedzialność lekarza (w całości pokrywająca szkodę) ma miejsce wyłącznie w przypadku umyślnego wyrządzenia szkody.
Zgodnie z przepisami nowej ustawy lekarze wykonujący zawód w ramach praktyk zawodowych zobowiązani są od dnia 1 stycznia 2012 r. do zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmującej szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych.
Do zawarcia umowy ubezpieczenia w powyższym zakresie zobowiązane są także wszystkie podmioty lecznicze a te, które prowadzą szpital, zobowiązane są dodatkowo do zawarcia umowy ubezpieczenia na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Obowiązek ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej.
Kierownik podmiotu, nie później niż w terminie 7 dni od zawarcia umowy ubezpieczenia, ma obowiązek przekazania dokumentów ubezpieczenia potwierdzających zawarcie umowy – organowi prowadzącemu rejestr podmiotów wykonujących działalność leczniczą.
Organem prowadzącym rejestr jest:
1. w odniesieniu do podmiotów leczniczych wojewoda właściwy dla siedziby albo miejsca zamieszkania podmiotu leczniczego
2. w odniesieniu do praktyk zawodowych okręgowa rada lekarska właściwa dla miejsca wykonywania praktyki zawodowej lekarza.
Ustawa o działalności leczniczej przewidziała możliwość udzielania świadczeń zdrowotnych także przez wolontariuszy oraz przez studentów i doktorantów.
Do wolontariuszy stosuje się zasady wynikające z porozumienia zawartego zgodnie z przepisem art. 44 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (DzU, Nr 234 z 2010 r., poz. 1536). Natomiast studenci i doktoranci mogą brać udział w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w ramach kształcenia w podstawowej jednostce organizacyjnej uczelni medycznej lub innej uczelni, w której prowadzone jest szkolenie w kierunku medycznym. Szkolenie to odbywać się może pod bezpośrednim nadzorem osób wykonujących zawód medyczny właściwy ze względu na treść kształcenia3.
Alicja Lemieszek
radca prawny LIL
1 Art. 33 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (DzU, nr 112, poz. 654)
2 Art. 376 §1 k.c.
3 Art. 21 ustawy powołanej w pkt.1.