Grypa nadal groźna

z dr n. med. Barbarą Hasiec, ordynatorem Oddziału Chorób Zakaźnych Dziecięcych Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Bożego w Lublinie rozmawia Jerzy Jakubowicz

• W tym sezonie mniej słyszymy o zagrożeniu grypą.

– Rzeczywiście, liczba zachorowań u dorosłych i dzieci jest nieco mniejsza. Jednak w obecnym sezonie szczyt zachorowań przesunął się na I kwartał 2011 r., podczas gdy w poprzednim był to IV kwartał 2009 r. Według danych, którymi dysponujemy, w obecnym i poprzednim sezonie dominuje grypa AH1N1v, nazywana często grypą świńską. Stosunkowo łagodny przebieg tej grypy spowodował pewne uspokojenie nastrojów społecznych, także i lekarzy, dlatego w tej chwili wykonujemy mniej badań serologicznych niż rok temu. Jednak nadal musimy być bardzo ostrożni, bo sezon grypowy się nie skończył. Tylko w styczniu 2011 r. zanotowaliśmy aż 32 zgony, podczas gdy w całym 2009 r. było ich 96.

• Objawy kliniczne grypy sezonowej i świńskiej są dość podobne.

– Objawy kliniczne są podobne, ale obie te grypy, jak wykazuje analiza danych statystycznych, występują w innych grupach wiekowych. Na grypę świńską chorują głównie ludzie młodzi: dzieci, młodzież, dorośli do 45. r.ż. W grypie sezonowej powikłania dotyczą przede wszystkim zakażeń bakteryjnych dróg oddechowych. W grypie świńskiej infekcje dotyczą głównie dolnych dróg oddechowych, są ciężkie i szybko dochodzi do zapalenia płuc i niewydolności oddechowej. Wśród pacjentów hospitalizowanych aż 30% wymaga leczenia na oddziale intensywnej terapii.

• Ważnym elementem powodzenia jest szybka diagnoza i odpowiednie leczenie.

– Grypa jest trudnym przeciwnikiem, bo wirus się zmienia i właściwie co roku mamy do czynienia z innym serotypem, co powoduje, że na grypę możemy chorować wielokrotnie. Grypa świńska łatwiej się rozprzestrzenia, ale zakazić się można wyłącznie drogą kropelkową. Osoby starsze rzadziej zapadają na grypę świńską, bo prawdopodobnie po przebytej w 1957 r. grypie azjatyckiej, a w 1968 r. grypie Hongkong pozostała w ich organizmie jakaś pamięć po tych zakażeniach.

Najbardziej niepokojącymi objawami, które powinny uczulić lekarza i skłonić go do skierowania pacjenta do szpitala, są wysoka gorączka, duszność spoczynkowa, krwioplucie, zaburzenia świadomości.

Jedną z metod walki z infekcją grypową jest izolacja pacjenta i podawanie leków Tamiflu i Relenzy. Jednak leki te trzeba w miarę szybko podać pacjentowi, najlepiej w pierwszych trzech dniach choroby, aby nie dopuścić do objawów niewydolności oddechowej.

• Czy mamy swoistą szczepionkę przeciwko świńskiej grypie?

– Szczepienia przeciwko świńskiej grypie budziły w ubiegłym sezonie duże emocje, bo nie były jeszcze ukończone badania odnośnie zaleceń co do szczepienia dzieci i kobiet w ciąży. W tym roku szczepionka, która jest stosowana przeciwko grypie sezonowej, zawiera również antygeny pochodzące od wirusa grypy pandemicznej H1N1v (świńskiej), zatem daje odporność przeciwko obu rodzajom grypy.

• Czy na grypę trzeba się szczepić 2 razy do roku?

– Według aktualnych zaleceń wszyscy pacjenci powyżej 9. r.ż. powinni być szczepieni raz w roku, najlepiej przed sezonem grypowym (wrzesień) i ta szczepionka zabezpiecza ich na cały okres grypowy. Jeżeli jednak pacjent zapomni o wrześniowym terminie szczepienia, warto zaszczepić się w innym, ponieważ odporność występuje już po 10-14 dniach.

Jedyną grupą pacjentów, którą należy szczepić dwukrotnie, są dzieci powyżej 6. miesiąca życia. U nich szczepionka powinna być podana dwukrotnie w odstępie 4-tygodniowym. W kolejnych latach szczepionkę należy podawać raz na rok. Obserwacja małych pacjentów wykazała, że u nich częściej występują powikłania w przebiegu grypy, a dzieci są źródłem rozprzestrzeniania się wirusów. Przy epidemii grypy zaleca się zaszczepienie całego otoczenia dziecka.

• Szczepienie przeciwko grypie u dzieci jest obowiązkowe czy zalecane?

– Zalecane, ale nie powinniśmy się obawiać tego jednego szczepienia więcej. Szczepionki na naszym rynku są wszechstronnie przebadane. Dzieci powyżej 6. miesiąca życia zaleca się szczepić co roku. Do 3. r.ż. dajemy połowę dawki dla dorosłych, ale są również specjalne szczepionki dla dzieci. Wskazane jest szczepienie dzieci przed pójściem do przedszkola.

Często słyszymy narzekania, że kalendarz szczepień dzieci jest napięty. Pamiętajmy jednak, że szczepionki na rynku są coraz lepsze, dobrze oczyszczone i często zawierają tylko te fragmenty bakterii i wirusa, które są potrzebne do powstania odporności. Układ immunologiczny dziecka pomimo tak bogatego kalendarza jest w stanie odpowiedzieć na podane antygeny produkcją przeciwciał.